काठमाडौं । मोटरसाइकल, स्कुटरलगायत दुई पांग्रे सवारीसाधनमा पछाडि बस्नेले हेल्मेट लगाउनुपर्ने तयारीलाई फेरि ‘होल्ड’ मा राखिएको छ ।भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले सरोकारवाला निकायसँग छलफल अगाडि बढाएपनि तत्कालका लागि हेल्मेटको महत्व बुझाउन जनचेतना जगाउने हिसाबले काम गर्नेमात्र निर्णय भएको हो ।‘अहिले यसलाई लागू गर्ने विषयमा कुनै निर्णय भएको छैन । तर, हेल्मेट लगाउँदा हुने सुरक्षाका विषयमा सरोकारवाला निकायले जनचेतना बढाउने भन्ने चाहीँ भएको छ’, छलफलमा सहभागी मन्त्रालयका एक उच्च अधिकारीले भने ।
 
सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन, २०४९ मा भएको व्यवस्थालाई कार्यान्वयन गर्न पटकपटक कुरा उठेपनि सरकार सफल भएको छैन । तयारी सुरू भएलगत्तै हेल्मेट व्यवसायीसँग जोडेर सरकार र सम्बन्धित निकायमाथि आशंका हुने गरेको छ ।काठमाडौं उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता राजेन्द्र भट्ट अधिकांश दुर्घटनामा टाउकोमा असर पर्ने र मृत्युको कारण पनि त्यही हुने भएकाले हेल्मेटको महत्वमाथि जोड दिन्छन् ।
 
‘दुर्घटना भइहाले पनि टाउको सुरक्षित छ भने सम्भावित जोखिम कम हुन्छ’, एसएसपी भट्ट भन्छन् । सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन,२०४९ को दफा १३० मा सवारी चलाउँदा सुरक्षापेटी तथा हेल्मेट लगाउनुपर्नेबारे लेखिएको छ । उक्त दफाको उपदफा २ मा मोटरसाइकल तथा अन्य त्यस्तै दुई पाङ्ग्रे सवारी चलाउँदा चालकले तथा सवारीमा बस्ने मानिसले सुरक्षा टोप (हेल्मेट) लगाउनुपर्ने लेखिएको छ ।संयुक्त राष्ट्र संघले सन् २०३९ सम्म सवारी दुर्घटनाबाट हुने मृत्यु र घाइतेको संख्यालाई कम्तिमा ५० प्रतिशत कम गर्ने लक्ष्य लिएको छ । ग्लोबल प्लान अफ एक्सन फर रोड सेफ्टी २०२१-२०३० अनुसार उक्त लक्ष्य निर्धारण गरिएको हो । संयुक्त राष्ट्र संघको यही लक्ष्यलाई पुरा गर्ने गरि नेपालले पनि नेपाल रोड सेफ्टी एक्सन प्लान २०२१-२०३० को मस्यौदा तर्जुमा गरेको छ ।संयुक्त राष्ट्र संघले जस्तै नेपालको प्रस्तावित मस्यौदामा पनि सन् २०३० सम्म सडक दुर्घटनाबाट मृत्यु र घाइते हुनेको संख्यालाई कम्तीमा ५० प्रतिशतमा झार्ने लक्ष्य लिएको छ । नेपालमा गत वर्ष (आर्थिक वर्ष) मात्र सडक दुर्घटनामा २ हजार ८०० जनाले ज्यान गुमाएका थिए । तीमध्ये काठमाडौं उपत्यकामा मात्र १९१ जनाको ज्यान गएको थियो ।
 
मोटरसाइकल/स्कुटर दुर्घटनामा चालक बढी जोखिममा
 
मोटरसाइकल/स्कुटरमा चालकसहित बढीमा दुईजनासम्म चढ्न पाउने नियम छ । त्यसमा चालकले हेल्मेट लगाउनुपर्ने अनिवार्य गरिएको छ । काठमाडौं उपत्यकाको तथ्यांक हेर्ने हो भने सवारी दुर्घटनामा पछाडि बस्नेभन्दा चालक बढी जोखिममा देखिएका छन् । यद्यपि चालकका ज्यान गएका घटनामा मोटरसाइकल/स्कुटरको पछाडि अरु थिए कि थिएनन् भन्नेबारे ट्राफिक प्रहरीको तथ्यांक र विश्लेषण पाइँदैन ।काठमाडौं उपत्यका ट्राफिका अनुसार गत आर्थिक वर्ष भएका मोटरसाइकल/स्कुटर दुर्घटनामा ८२ जनाको ज्यान गएको थियो । तर, तीमध्ये ३१ जनामात्र पछाडि बस्ने थिए । ज्यान गुमाउने चालकको संख्या ५१ थियो । त्यसबाहेक ४ हजार ४ सय ४२ चालक र एक हजार ८१८ जना पछाडि बस्ने घाइते भएको तथ्यांक छ ।
 
चालू आर्थिक वर्षमा काठमाडौं उपत्यकामा एक सय ३ जनाले सवारी दुर्घटनामा ज्यान गुमाएकामा मोटरसाइकल तथा स्कुटरमा सवार मात्र ५० जना छन् । दुई पाङ्ग्रे सवारीसाधनमा ज्यान गुमाउनेमध्ये पछाडि बस्ने ८ जनामात्र रहेका छन् । यो अवधिमा २ हजार १ सय २७ जना चालक र ८ सय ७९ जना पछाडि बस्ने घाइते भएको उपत्यका ट्राफिकले जनाएको छ ।
 
यी हुन् दुर्घटनाका प्रमुख कारण
 
काठमाडौं उपत्यका ट्राफिकले हरेक वर्ष भएका दुर्घटनाको कारणबारे विश्लेषण गर्ने गरेको छ । ट्राफिकको उक्त तथ्यांकअनुसार पहिलो कारण चालकको लापरबाही मानिएको छ ।ओभर स्पीड, मादक पदार्थ सेवन गरेर सवारी चलाउनु, सवारीको यान्त्रिक गडबढी, ओभरटेक र पैदल यात्रीको लापरबाहीलाई पनि कारणका रूपमा उल्लेख गरिएको छ ।साभार : नेपाल प्रेस
                                    

2 वर्ष पहिले    279 Post Views